بنای تاریخی عمارت شهرداری تبریز

بنای عمارت شهرداری تبریز یکی از آثار تاریخی و فرهنگی مهم این شهر محسوب می‌شود که در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است. این بنا جز مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود و از اینرو، کلیه گردشگران و مسافران در حین اقامت در این شهر بازدید از این عمارت زیبا را در برنامه خود قرار می‌دهند.
موقعیت جغرافیایی
عمارت شهرداری تبریز در مرکزی‌ترین نقطه شهر و در میدان شهرداری (ساعت) – تقاطع خیابان امام خمینی و ارتش – واقع است. این عمارت در زمینی به مساحت ۹۶۰۰ مترمربع و زیربنای ۶۵۰۰ مترمربع در فاصله سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی در محل گورستان متروکه کوی نوبر (ابتدای محله مقصودیه) و در سه طبقه ساخته شده است.
بنای زیبای عمارت دارای برج ساعتی به ارتفاع ۳۰/۴ متر است که طی ۷۰ سال اخیر بی‌وقفه هر ۱۵ دقیقه یکبار آوای گوش‌نواز آن گذشت زمان را به مردم شهر یادآوری کرده است.این بنا در وسط شهر تبریز و در میدانی موسوم به میدان ساعت واقع شده و در حال حاضر تمام امور عمرانی شهر و امور اداری شهرداری تبریز در این تالار و عمارت متمرکز است.
تاریخچه
کار احداث عمارت شهرداری تبریز در سال ۱۳۱۴ در زمان صدارت شهردار وقت حاج ارفع‌الملک جلیلی و با نظارت مهندسان آلمانی در محل گورستان مخروبه و متروکه محله نوبر(مقصودیه) آغاز شده است. نکته جالب و قابل توجه اینکه، شهرداری تبریز نخستین نهاد شهرداری در سطح شهر تبریز است که در اوایل تأسیس با عنوان «بلدیه» شناخته می‌شد. این بنا به‌ دلیل وجود ساعت در بالاترین نقطه برج در میان مردم به ساختمان ساعت (ساعات قاباغی) نیز شهرت دارد. نکته قابل‌توجه این‌ که این میدان به عنوان یکی از آثار قدیمی و بنام شهر تبریز به ثبت ملی رسیده
بنای U شکل عمارت شهرداری تبریز در سه طبقه با زیربنای ۶۵۰۰ مترمربع احداث و نمای خارجی آن از سنگ تراشیده‌ شده‌ است. نقشه هوائی عمارت شبیه به‌ طرح یک عقاب در حال پرواز است که با نمونه ساختمان‌های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. دیوارهای این بنا عموما از جنس آجر و ملات ماسه و آهک بوده و نمای آن‌ها در قسمت شمال و شرق (معابر اصلی شهر) سنگی و نمای جنوبی و غربی آن ترکیبی از آجر و سنگ است.
البته کلیه دیوارها در جهت طولی و عرضی دارای کلاهک آهنی هستند. سنگ‌های حجاری شده نما در قاب پنجره‌ها و نیز در قسمت رخ بام از زیباترین موارد تزئینی به کار رفته در معماری این عمارت باشکوه است. البته این شیوه معماری در سایر بناهای تاریخی شهر تبریز نیز مشهود است. از جمله سایر ویژگی‌های این بنا وجود یک ورودی تشریفاتی در قسمت مشرف به میدان و چندین ورودی متعارف در بخش محوطه است.
این بنا از ابتدا بصورت اداری و با هدف محل استقرار شهرداری تبریز احداث شده و در طول دوره تحولات صورت گرفته در شهر تبریز همواره جایگاه خود را به عنوان یکی از ابنیه خوب و زیبای این شهر حفظ کرده است. البته امروزه با تقسیم شهر تبریز به‌ ده منطقه و نیز انتقال اکثر امور عمرانی و اداری شهرداری به ساختمانی جدید، این عمارت همچنان به‌ عنوان پایگاهی مرکزی برای فعالیت‌های شهرداری محسوب می‌شود.
حتی به دلیل اهمیت این بنا، شهردار کلان شهر تبریز نیز برخی از ملاقات‌های رسمی، دیپلماتیک را با مقامات عالی رتبه در محل کاخ مذکور انجام می‌دهد. علاوه بر آن، نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور، شورای اسلامی شهر تبریز در بخشی از ساختمان مذکور مستقر بوده و جلسات رسمی شورا در محل آمفی‌تئاتر موجود در ساختمان تشکیل می‌شود.